TUVALET EĞİTİM SÜRECİ
Her çocuğun tuvalet kazanımı için kendine has bir zaman çizelgesi olmakla birlikte genellikle 18-36 ay arasında verilmesi uygundur. Tuvalete geçiş süreci çocuğun fiziksel, sosyal, entelektüel, duygusal özelliklerinin gelişmesiyle başlayan komplike bir süreçtir. Dolayısıyla her çocuğun gelişimsel süreci ve mizaç özellikleri birbirinden farklı olduğundan çocuğunuzun hazır oluşluğuna uygun bir zamanda başlamak önemlidir.
Daha erken başlamak gelişimsel olarak hazır olmayan bir çocuğun becerilerini sınamasına neden olacak ve kendini başarısız, beceriksiz ve yetersiz hissedecektir. Diğer taraftan sürecin geciktirilmesi bireyselleşme ve bağımsızlaşma döneminde olan bir çocuğun sosyal hayatını ve özgüven gelişimini olumsuz yönde etkileyecektir.
Unutmayın, çocuğunuzun tuvaleti kullanmaya başladığı yaş, bir ebeveyn olarak sizin yeteneğinizi ya da yeterliliğinizi belirlemez.
Ebeveynlerin yapacağı çocuğun hazır olduğunu gösteren işaretleri takip etmek ve çocuğu tuvalet kazanımı için yönlendirmektir. Çocuğumun hazır olduğunu nasıl anlarım diyorsanız kontrol listesini gözden geçirebilirsiniz.
Çocuğumun Hazır Olduğunu Nasıl Anlarım
- *Tuvaletini tutabilmesini sağlayan bağırsak ve mesane kasları geliştiyse, gün içerisinde bezi birkaç saat kuru kalıyorsa
- *Tuvalet zamanları belirli bir düzene sahipse
- *Çiş ve/veya kakasını yapmadan önce söylüyorsa
- *Oyuna ara verip koltuk arkasına saklanıyorsa
- *Bezinden ve ıslaklığından rahatsız oluyorsa
- *Yürüyüp koşabiliyorsa, kendi oturup kalkabiliyorsa
- *İkili üçlü yönergelerinizi (topu bana at, kutuya koy gibi) anlayıp uygulayabiliyorsa
- *Kendini bir iki kelimeyle ifade edebiliyorsa
- *Çoğuna evet diyorsanız, çocuğunuz tuvalet eğitimine başlamayı düşünebilirsiniz.
Başarılı bir tuvalet eğitimi çocuğunuzun mümkün olduğunca az duygusal karmaşaya sahip olduğu bir dönemde verilmelidir. Halihazırda çocuğun zorlandığı ve uyum sağlamasını gerektiren okula başlama, taşınma, boşanma gibi hayatını etkileyen durumlar mevcutsa ya da zıtlaşma dönemindeyse, eğitimi verecek olan kişi hazır değilse, eğitimine hazır olduğunu gösteren işaretler yoksa, sağlık problemleri varsa tuvalet eğitimi için sağlıklı koşulların oluşmadığının göstergesidir.
Her şey yolunda gidiyor siz ve çocuğunuz tuvalet sürecine hazırsınız. O halde neler yapabileceğinize bakalım.
- -Çocuğunuzu sürece dahil etmek kendini daha iyi hissetmesini sağlayacaktır. Bu yüzen çocuğunuzla birlikte alışverişe çıkarak onun seveceği tarzda iç çamaşırları almak. Sevimli, renkli tuvalet aparatı ya da lazımlık seçmek
- -Geri sayım yapmak. Örneğin, 7 bezin var, bezlerin bittikten sonra sende çişini, kakanı tuvalete yapacaksın aynı benim gibi.
- -Tuvalete geçiş süreciyle ilgili kitaplar okumak, onlarla ilgili sohbet etmek. Elif de çişi gelince lazımlığa yapıyormuş aynı bizim gibi. Bende tuvaletim gelince tuvalete gidiyorum çünkü çişimizin ve kakamızın ait olduğu yer tuvalettir gibi daha sesli, açıklayıcı bir model olabilirsiniz.
- -Sallanma, ıkınma, yüzünü kasma gibi tuvaletinin geldiğini gösteren davranışları fark edip oyuncu bir şekilde tuvalete yönlendirin. Tuvalette yangın var! Hemen koşup söndürsen harika olur.
- -Olumlu davranışlarını açıklayıcı bir geri bildirimle pekiştirin ve takdir edin. “Lazımlığa işedin sen bu işi öğreniyor gibisin, tuvaletinin geldiğini karnında hissettin hemen onu fark ettin çok güzel”
- -Bu süreçte sabırlı ve anlayışlı olmak çok önemlidir. Çocuğunuzun yeni, renkli külotları içinde altına kaçırmayacağını düşünmek gerçek dışıdır. Bu yüzden kazalara hazırlıklı olmak gerekir.
- -Ancak hayal kırıklığı seviyenizin yükseldiğini hissediyor, kendi başınıza bir çözüm bulamıyorsanız ve kazanılmış becerilerde gerileme yaşanıyorsa bir uzmana danışabilirsiniz.
Uzm. Kl. Psk. Reyyan Akın Erkek